همان‌طور که هر نوع سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است، در تأمین مالی جمعی نیز امکان زیان وجود دارد.

در سال‌های اخیر، کرادفاندینگ یا همان تأمین مالی جمعی به یکی از روش‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. این شیوه فرصتی فراهم می‌کند تا افراد با هر سطحی از سرمایه بتوانند در پروژه‌های مختلف مشارکت کنند و علاوه بر حمایت از کسب‌وکارها، از منافع مالی آن نیز بهره‌مند شوند. اما همان‌طور که هر نوع سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است، در تأمین مالی جمعی نیز امکان زیان وجود دارد.

بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد و حتی افراد با تجربه، گاهی بدون بررسی دقیق وارد یک پروژه می‌شوند؛ در حالی ‌که شناخت درست معیارهای پروژه‌های کم‌ریسک به آن‌ها کمک می‌کند از تصمیم‌های عجولانه دوری کنند. این شناخت به‌ معنای تضمین سودآوری نیست، بلکه ابزاری برای آگاهی از سطح ریسک و مدیریت بهتر سرمایه است.

سرمایه‌گذار آگاه می‌داند که انتخاب پروژه‌ی مناسب یعنی:

• کاهش احتمال از دست دادن اصل سرمایه،
• کنترل نوسانات و ریسک‌های غیرقابل پیش‌بینی،
• و ایجاد یک مسیر پایدار برای دستیابی به سود.

بنابراین، معیارهای پروژه‌های کم‌ریسک در واقع «چراغ‌های راهنمایی» هستند که سرمایه‌گذار را از دام‌های احتمالی دور کرده و کمک می‌کنند سرمایه‌اش دچار آسیب جدی نشود. این مقاله به معرفی همین معیارها و تکنیک‌هایی می‌پردازد که هر سرمایه‌گذار در دنیای تأمین مالی جمعی باید بشناسد.

پروژه کم‌ریسک یعنی چه؟

پروژه‌های کم‌ریسک در تأمین مالی جمعی معمولاً ویژگی‌هایی مانند پشتوانه معتبر (ضمانت بانکی یا صندوق)، شفافیت مالی و تیم اجرایی حرفه‌ای دارند. چنین پروژه‌هایی نه‌تنها احتمال بازگشت اصل سرمایه را بالا می‌برند بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران را هم جلب می‌کنند.

برای آشنایی با شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند، می‌توانید مقاله‌ی «شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند» را مطالعه بفرمایید.

1. وجود ضمانت معتبر (ضمانتنامه تعهد پرداخت)

یکی از مهم‌ترین معیارها برای تشخیص پروژه‌های کم‌ریسک، داشتن ضمانتنامه تعهد پرداخت است. این ضمانت‌نامه معمولاً توسط بانک‌ها یا صندوق‌های معتبر صادر می‌شود و به سرمایه‌گذار اطمینان می‌دهد که حتی اگر شرکت مجری پروژه به تعهداتش عمل نکند، اصل سرمایه و سود توافق‌شده از محل ضمانت‌نامه پرداخت خواهد شد.

به بیان ساده، وجود چنین ضمانتی یعنی سرمایه‌گذار با یک «شبکه ایمنی» وارد پروژه می‌شود. این ابزار ریسک نکول (عدم بازپرداخت) را به‌ طور جدی کاهش می‌دهد و باعث می‌شود پروژه در دسته‌ی کم ‌ریسک قرار گیرد.

در آیفاند، بسیاری از پروژه‌ها با پشتوانه‌ی ضمانتنامه بانکی تعهد پرداخت منتشر می‌شوند؛ برای مثال، پروژه‌ای که توانست در کمتر از ۹۰ دقیقه بیش از ۶ میلیارد تومان سرمایه جذب کند، با ضمانت بانک تجارت همراه بود. می‌توانید جزئیات این نمونه موفق را در مقاله‌ی «جذب ۶ میلیارد سرمایه در کمتر از ۹۰ دقیقه» مطالعه کنید.

2. شفافیت مالی و ارزیابی دقیق

مطالعه‌ی صورت‌های مالی و طرح توجیهی شرکت مجری اهمیت بالایی دارد. در آیفاند، قبل از انتشار هر طرح، اعتبارسنجی و بررسی‌های مالی انجام می‌شود تا پروژه‌های پرریسک فیلتر شوند. (مطالعه بیشتر: شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند)

3. بررسی صورت‌های مالی و رتبه اعتباری شرکت

یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای سرمایه‌گذار، مطالعه‌ی دقیق صورت‌های مالی شرکت متقاضی است. صورت‌های مالی شفاف نشان می‌دهند که:

رتبه اعتباری شرکت در چه وضعیتی قرار دارد و آیا شرکت سابقه خوش‌حسابی و بازپرداخت دارد یا خیر.
فروش سال گذشته شرکت در چه سطحی بوده است؛ اگر فروش بالا و روند درآمدی رو به رشد باشد، احتمال توان بازپرداخت اصل سرمایه و سود در سال پیش‌رو بیشتر خواهد بود.
وضعیت بدهی‌ها و دارایی‌های جاری شرکت چگونه است.
سرمایه‌گذارانی که این اسناد را به دقت بررسی می‌کنند، می‌توانند تصویری واقع‌بینانه‌تر از توانایی مالی شرکت برای انجام تعهداتش داشته باشند.

4. صنعت و حوزه فعالیت شرکت

اینکه شرکت سرمایه‌پذیر در چه صنعتی فعالیت می‌کند، نقش بزرگی در سطح ریسک پروژه دارد.

صنایعی که کمتر از تورم آسیب می‌بینند (مثل صنایع غذایی و دارویی) معمولاً پایدارتر هستند.
صنایعی که صادرات‌محور هستند (مانند پتروشیمی، مواد شیمیایی، فلزات اساسی) به دلیل اینکه قیمت محصولاتشان وابسته به نرخ‌های جهانی است، در شرایط تورمی داخلی می‌توانند سودآورتر باشند.
انتخاب پروژه‌هایی که در این حوزه‌ها فعالیت دارند، احتمال موفقیت و بازگشت سرمایه را برای سرمایه‌گذار افزایش می‌دهد.

5. سرمایه ثبتی و سابقه فعالیت شرکت

سرمایه ثبتی شرکت نشان‌دهنده‌ی پشتوانه و توان مالی اولیه‌ی آن است. شرکتی که سرمایه ثبتی بالاتری دارد، معمولاً از نظر قانونی و مالی جدی‌تر و قابل اتکاتر است. علاوه بر آن، سابقه‌ی فعالیت شرکت نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ شرکتی که چندین سال در بازار حضور داشته و روند سودآوری و رشد پایدار نشان داده است، از ریسک کمتری برخوردار خواهد بود.

6. حاشیه سود و بازار محصولات

بررسی حاشیه سود شرکت در سال‌های گذشته، تصویر روشنی از توانایی آن برای تولید سودآوری پایدار ارائه می‌دهد. همچنین، داشتن بازار مناسب برای محصولات (بازار داخلی یا صادراتی) یکی از فاکتورهای حیاتی برای ارزیابی پروژه‌های کم‌ریسک است. محصولاتی که تقاضای پایدار دارند، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. 

7. دارایی‌های فیزیکی و پشتوانه شرکت

وجود دارایی‌های ثابت و فیزیکی مانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات یا خطوط تولید فعال، می‌تواند نوعی پشتوانه برای سرمایه‌گذار محسوب شود. این دارایی‌ها نشان می‌دهند که شرکت تنها روی جریان نقدی روزانه متکی نیست و در صورت بروز مشکل، پشتوانه‌ای برای ایفای تعهدات دارد. 

8. نقش تیم ارزیابی در سکوی تأمین مالی

گذشته از ویژگی‌های خود شرکت، مهارت و تجربه‌ی تیمی که طرح‌ها را در سکوی تأمین مالی بررسی می‌کند نیز بسیار مهم است.

• تیم ارزیابی حرفه‌ای با دقت صورت‌های مالی را تحلیل می‌کند،
• حاشیه سود و روند فعالیت شرکت را می‌سنجد،
• و توانایی وصول مطالبات و مدیریت تسویه‌ها را بررسی می‌کند.

هرچقدر سابقه و توانایی تیم ارزیابی سکوی تأمین مالی جمعی (مثل آیفاند) بیشتر باشد، احتمال انتشار پروژه‌های پرریسک کمتر خواهد بود و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خیال آسوده‌تری تصمیم بگیرند.

🔗 برای آشنایی بیشتر با نحوه‌ی بررسی طرح‌ها در آیفاند، می‌توانید مقاله «شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند» را مطالعه کنید.

نمونه‌های واقعی از پروژه‌های کم‌ریسک در آیفاند

• پروژه‌ی دارویی «کپسول شارک کارتیلاج» که در مقاله «نمونه‌ای موفق از پیوند تأمین مالی جمعی با ارتقاء سلامت عمومی»  معرفی شده، نمونه‌ای روشن از یک پروژه کم‌ریسک با پشتوانه‌ی علمی و بازار تضمین‌شده است.
• پروژه‌ی «جذب ۶ میلیارد سرمایه در کمتر از ۹۰ دقیقه» هم یک مثال دیگر است که ضمانت بانکی و تقاضای بالا را همزمان داشت.

نکات کاربردی برای سرمایه‌گذاران خرد

• همیشه وجود ضمانت‌نامه بانکی یا صندوق را بررسی کنید.
• طرح توجیهی و مستندات مالی را به دقت مطالعه کنید.
• از سرمایه‌گذاری تمام سرمایه در یک پروژه خودداری کنید.
• به حوزه فعالیت و سوابق شرکت توجه کنید.
• گزارش‌های دوره‌ای پروژه را در پلتفرم دنبال کنید.

اشتباهات رایج در انتخاب پروژه‌ها

• سرمایه‌گذاری صرفاً بر اساس تبلیغات یا جو هیجانی.
• بی‌توجهی به اسناد مالی و طرح توجیهی.
• نادیده گرفتن ضمانت اصل سرمایه.
• تمرکز کل سرمایه روی یک پروژه.

جمع‌بندی

شناسایی پروژه‌های کم ‌ریسک در کرادفاندینگ نیازمند بررسی دقیق شاخص‌هایی مانند ضمانت بانکی، شفافیت مالی، حوزه فعالیت و دوره بازپرداخت است. آیفاند به‌عنوان یک سکوی رسمی و تحت نظارت فرابورس، فرآیند اعتبارسنجی سخت‌گیرانه‌ای دارد تا ریسک سرمایه‌گذاران به حداقل برسد.

🔗 برای آشنایی بیشتر، می‌توانید این مقالات را هم مطالعه کنید:

• فرایند جذب سرمایه در آیفاند
• سقف سرمایه‌گذاری در طرح‌های تأمین مالی جمعی چقدر است؟
• شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند