سرمایه‌گذاری همیشه یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های افراد بوده است. بسیاری به دنبال راه‌هایی هستند که هم سودآور باشد و هم امنیت نسبی بیشتری داشته باشد.

در ایران، بورس اوراق بهادار دهه‌هاست به ‌عنوان بازاری رسمی برای سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کند. اما در سال‌های اخیر، ابزارهای نوینی مانند تأمین مالی جمعی نیز به‌وجود آمده‌اند که فرصت تازه‌ای برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان فراهم کرده‌اند.

تأمین مالی جمعی روشی است که در آن، شرکت‌ها و کسب‌وکارها از طریق سکوهای تحت نظارت مانند آیفاند، سرمایه مورد نیاز خود را از تعداد زیادی سرمایه‌گذار جذب می‌کنند. در مقابل، سرمایه‌گذاران سود پیش بینی شده‌ای را دریافت خواهند کرد. اما این‌که کدام روش برای سرمایه‌گذار بهتر است، به شناخت درست مزایا و معایب بورس و تأمین مالی جمعی بستگی دارد.

تعریف کوتاه بورس و تأمین مالی جمعی

بورس

بازاری رسمی و قدیمی که در آن سهام شرکت‌ها، اوراق بدهی و صندوق‌های مختلف معامله می‌شود. نقدشوندگی بالا، تنوع ابزارها و سابقه طولانی، ویژگی‌های اصلی بورس است.

تأمین مالی جمعی

مدلی از تأمین سرمایه که شرکت‌ها به کمک آن از طریق یک سکو، سرمایه مورد نیاز خود را از تعداد زیادی سرمایه‌گذار جذب می‌کنند. در آیفاند، این طرح‌ها معمولاً با ضمانتنامه تعهد پرداخت منتشر می‌شوند تا اصل سرمایه سرمایه گذار تضمین شود.

🔗 فرآیند جذب سرمایه در آیفاند

مزایای تأمین مالی جمعی نسبت به بورس

1. وجود ضمانت اصل سرمایه

در بسیاری از طرح‌های تأمین مالی جمعی، ضمانتنامه بانکی یا صندوقی وجود دارد که اصل سرمایه را تضمین می‌کند. این مزیت مهمی است که در بورس وجود ندارد؛ چرا که در بورس ارزش سرمایه ممکن است کاهش پیدا کند و هیچ نهادی جبران آن را به‌ عهده نمی‌گیرد.

🔗 شرایط پذیرش طرح‌ها در آیفاند

2. بازدهی مشخص و پیش‌بینی‌شده

در بورس، میزان سود یا زیان سرمایه‌گذار وابسته به نوسانات بازار است. ممکن است یک سهم در کوتاه‌مدت رشد زیادی کند یا برعکس، افت شدیدی داشته باشد. اما در تأمین مالی جمعی، نرخ بازدهی پروژه پیش‌بینی‌شده و از قبل اعلام می‌شود. سرمایه‌گذار می‌داند در صورت اجرای موفق پروژه، چه میزان بازدهی خواهد داشت.

3. امکان ورود با مبالغ خرد

اگرچه در بورس هم می‌توان با مبالغ کم وارد شد، اما خرید برخی از اوراق یا سهام ( به ‌ویژه اوراق بدهی و نمادهای گران ‌قیمت) نیاز به سرمایه بالاتری دارد. در مقابل، در تأمین مالی جمعی می‌توان با سرمایه‌های خرد هم وارد پروژه‌ها شد و از سود آنها بهره برد. این ویژگی برای سرمایه‌گذاران خرد بسیار جذاب است.

4. ارتباط ملموس‌تر با اقتصاد واقعی

سرمایه‌ای که وارد بورس می‌شود، به ‌طور غیرمستقیم در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد و ممکن است تأثیر مستقیم آن در فعالیت واقعی شرکت‌ها کمتر احساس شود. اما در تأمین مالی جمعی، سرمایه‌ی شما مستقیماً صرف اجرای یک پروژه مشخص می‌شود: توسعه خط تولید، خرید تجهیزات یا تأمین مواد اولیه. همین موضوع باعث می‌شود سرمایه‌گذار تأثیر مشارکت خود را به ‌طور ملموس‌تر در اقتصاد واقعی مشاهده کند.

🔗 نمونه‌ای موفق از پیوند تأمین مالی جمعی با ارتقاء سلامت عمومی

معایب تأمین مالی جمعی نسبت به بورس

1. نقدشوندگی کمتر

در بورس، سرمایه‌گذار می‌تواند هر زمان که بخواهد سهام خود را بفروشد و دارایی خود را نقد کند. اما در تأمین مالی جمعی، سرمایه تا پایان دوره طرح نزد شرکت سرمایه‌پذیر باقی می‌ماند و در این مدت قابل برداشت نیست. البته این به معنای مسدود شدن سرمایه نیست؛ چرا که شرکت با این منابع تجمیع شده فعالیت می‌کند و در دوره‌های مختلف اقدام به پرداخت سود پیش بینی شده و در پایان دوره اقدام به بازگرداندن اصل سرمایه و سود مرحله اخر می‌کند.

2. محدودیت در تنوع ابزارها

بورس ابزارهای بسیار متنوعی دارد: از سهام گرفته تا اوراق بدهی و صندوق‌های مختلف. در مقابل، تأمین مالی جمعی یکی از ابزارهای بازار سرمایه است که بیشتر روی پروژه‌های صنعتی و تولیدی تمرکز دارد. به همین دلیل، تنوع آن در مقایسه با کل بورس کمتر به ‌نظر می‌رسد.

3. جدید بودن و آگاهی کمتر عمومی

بورس سال‌هاست در ایران فعالیت می‌کند و برای عموم شناخته‌ شده است. اما تأمین مالی جمعی هنوز در حال معرفی و فرهنگ‌ سازی است. همین موضوع باعث می‌شود برخی سرمایه‌گذاران با احتیاط بیشتری وارد این حوزه شوند.

مزایای بورس نسبت به تأمین مالی جمعی

1.     نقدشوندگی بالا: امکان خرید و فروش روزانه سهام و اوراق.

2.     سابقه طولانی و گستردگی بازار: بورس زیر ساخت‌های کامل و سابقه‌ای چند ده‌ ساله دارد.

3.     تنوع ابزارها: سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و … در دسترس هستند.

معایب بورس نسبت به تأمین مالی جمعی

1.     ریسک نوسانات شدید بازار : تغییرات سیاسی و اقتصادی می‌تواند ارزش سهام را در کوتاه‌ مدت دستخوش افت شدید کند.

2.     کاهش ارزش اصل سرمایه:  در بازار بورس اصل سرمایه از بین نمی‌رود ولی ممکن است بر اساس برخی از ریسک‌های موجود در بازار شاهد کاهش ارزش قیمت برگه سهام باشیم، در تامین مالی جمعی اصل سرمایه در طرح‌هایی که دارای ضمانت نامه تعهد پرداخت است حفظ می‌شود.

جدول مقایسه بورس و تأمین مالی جمعی 

جمع‌بندی

انتخاب میان بورس و تأمین مالی جمعی بستگی به سطح ریسک‌پذیری و اهداف سرمایه‌گذار دارد. بورس بازاری پویا، متنوع و نقدشونده است، اما نوسانات شدید آن می‌تواند ارزش سرمایه را کاهش دهد. در مقابل، تأمین مالی جمعی با پشتوانه ضمانتنامه‌ها و سود پیش‌بینی‌ شده، گزینه‌ای امن‌تر و سودآورتر به‌نظر می‌رسد.

با این حال، نباید تصور کرد که تأمین مالی جمعی کاملاً بدون ریسک است. عواملی مثل صنعت فعالیت شرکت، وضعیت فروش، حاشیه سود و مدیریت پروژه می‌توانند بر نتیجه سرمایه‌گذاری اثر بگذارند. همچنین سرمایه در طول دوره طرح در اختیار شرکت است و امکان برداشت زودتر وجود ندارد.

بنابراین منطقی‌ترین راهکار برای یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای این است که بخشی از پرتفوی خود را به بورس اختصاص دهد تا از نقدشوندگی و تنوع آن استفاده کند و بخشی دیگر را در پروژه‌های تأمین مالی جمعی سرمایه‌گذاری کند تا از امنیت و بازدهی بالاتر این ابزار بهره ببرد.

🔗 برای مشاهده طرح‌های فعال می‌توانید به صفحه پروژه‌های آیفاند مراجعه کنید.