صندوق سرمایه گذاری جسورانه و ریسک‌ها و مزایای سرمایه گذاری در آن

صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر یا صندوق VC (Venture Capital)، نوعی از صندوق های سرمایه گذاری هستند که در پروژه‌های استارتاپی و نوپا سرمایه گذاری می‌کنند. چرا که در صورت موفقیت، این پروژه‌ها بازدهی بالایی دارند؛ اما مشکل اینجاست که به طور متوسط از هر 10 پروژه‌ی استارتاپی 9 پروژه در مراحل رشد خود با شکست رو‌ به‌ رو می‌شوند. به همین دلیل است که به این صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر می‌گویند.

در این مقاله به مزایا و معایب سرمایه گذاری در صندوق VC می‌پردازیم.

استراتژی سرمایه ‌گذاری در VC

استراتژی سرمایه گذاری هر صندوق VC، مشخص و تعریف شده است. این سند درواقع استراتژی ‌ای است که صندوق از طریق آن برای سرمایه‌ گذاران خود درآمد کسب می‌کنند. این سند معمولا بخش (زمینه‌ی سرمایه‌ گذاری)، مرحله و جغرافیای سرمایه‌ گذاری‌های هدف را مشخص می‌کند.

تنوع هسته‌ی اصلی هر سرمایه ‌گذاری خوب است. سرمایه ‌گذاران می‌توانند با سرمایه‌ گذاری در سهام شرکت‌های متنوع، ریسک خود را کاهش دهند. زمانی که این افراد در یک صندوق VC سرمایه‌ گذاری می‌کنند، در‌واقع پول خود را در شرکت‌ هایی که صندوق در آن‌ها سهیم است پخش می‌کنند. با این کار به جای این که چندین شرکت را برای سرمایه‌ گذاری انتخاب کنند، با انجام 1 تراکنش در سبد سرمایه گذاری شان تنوع ایجاد می‌کنند.

در گذشته، سرمایه‌ گذاری در حوزه ی VC (سرمایه گذاری جسورانه) تنها مختص به اشخاصی (چه حقیقی و چه حقوقی) با خالص ارزش دارایی بالا بود؛ اما امروزه با سرمایه ‌ی حداقلی نیز می‌توان به راحتی در مجموعه‌ای از استارتاپ ها و صنایع سرمایه‌ گذاری کرد.

با سرمایه ‌گذاری از طریق صندوق‌های VC، افراد شانس سرمایه‌ گذاری فعال را از دست می ‌دهند؛ چرا‌که ناچارند به هیئت مدیره، مدیر‌عامل و مشاوران صندوق اعتماد کنند.

ارزش افزوده  صندوق VC  علاوه بر تامین سرمایه استارتاپ ها

یکی از مزایای سرمایه ‌گذاری خطر پذیر در صندوق VC، این است که آن‌ها اغلب به استارتاپ هایی که در آن سرمایه ‌گذاری می‌کنند، پشتیبانی بیشتر و عملی ارائه می‌دهند. این صندوق‌ها و شرکایشان در موفقیت هر یک از استارتاپ‌های موجود در مجموعه‌ی خود سهیم‌اند و با توجه به این منافع، موارد زیر را به استارتاپ ها ارائه می‌دهند که در موفقیت آن ها نقش بالایی دارد:

• تخصص در صنعت:

صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر، گزارش صنعت و بهترین مشاوره‌های عملی را به استارتاپ ها ارائه و در صورت لزوم سهامداران مناسبی را به کوفاندرها و کارآفرینان پروژه معرفی می کنند. آن‌ها تجربه‌ی گسترده‌ای دارند که به واسطه ی تجربیات قبلی در کنار استارتاپ‌های با رشد بالا به دست آمده؛ پس میتوانند از بسیاری از چالش های بی موردی که برای استارتاپ ها به وجود می آید جلوگیری کنند؛ این کار ریسک سرمایه گذاری جسورانه را برای کاهش می دهد و برای کارآفرینان و کوفاندر ها هم بسیار مفید است.

• حضور در هیئت ‌مدیره:

بسیاری از صندوق‌های VC هنگام سرمایه‌ گذاری جسورانه در یک شرکت، عضو هیئت ‌مدیره‌ی آن می‌شوند، به ویژه در مراحل ‌اولیه‌ی کارِ استارتاپ. این کار به آن‌ها نفوذ و بینش مستقیم نسبت به رشد شرکت می‌دهد. همچنین به موقع به آن‌ها در مورد شرکت ‌هایی که به حمایت و بودجه‌ی اضافه نیاز دارند، هشدار می‌دهد.

• استخدام و شبکه ‌سازی:

استخدام زود هنگام به ویژه در سطح اجرایی کلید موفقیت یک استارتاپ است. صندوق‌های VC معمولا روابط و شبکه سازی خوبی دارند و اغلب می‌توانند به کوفاندرهای استارتاپ‌ها و کارآفرینان در یافتن افراد مناسب در زمان رشد تیم کمک کنند.

دسترسی به فرصت های مختلف برای سرمایه گذاری خطرپذیر

برای سرمایه ‌گذاران فردی، معمول است که بیشتر در شرکت‌های B2C سرمایه‌ گذاری کنند. این اتفاق احتمالا به این دلیل رخ می دهد که این نوع کسب و کارها، بیشتر مناسب رشد سرمایه‌ ی مشتریان تجاری هستند. با این حال، شرکت‌ های B2B سهم بیشتری از بازار را به همراه پتانسیلی فوق ‌العاده دارند. داده‌ها نشان می‌ دهند که نرخ خروج (high-growth company exits) شرکت ‌های B2B با رشد بالا که در عرضه‌های اولیه شرکت کرده‌اند از سرمایه گذاری جسورانه، بیش از 2 برابر شرکت ‌های B2C است.

ریسک بالای سرمایه گذاری های خطر پذیر و تامین سرمایه استارتاپ ها

صندوق ‌های VC، معمولا در مراحل اولیه‌ ی تامین سرمایه استارتاپ ها، در یک شرکت سرمایه‌ گذاری می‌کنند. حتی برخی صندوق های VC سعی می‌کنند در کنار دوستان و خانواده ‌ی بنیان گذاران پروژه شروع به سرمایه ‌گذاری روی آن کنند. سرمایه‌ گذاریِ تا این حد زود هنگام، ریسک خیلی زیادی دارد؛ چون بسیاری از استارتاپ‌ها با شکست مواجه می‌شوند. این کار تنها مناسب افرادی است که می‌ توانند ریسک از دست دادن کامل سرمایه خود را تحمل کنند.

عدم نقد ‌شوندگی سرمایه ‌گذاری های جسورانه و منافع صندوق VC

سرمایه ‌گذاری در کسب و کار‌های خصوصی ذاتا غیر نقدی است و بازگشت وجه معمولا هنگام خروج از شرکت اتفاق می‌افتد. وقتی فرد در یک صندوق VC سرمایه‌ گذاری می‌کند، در واقع اختیار سرمایه ‌ی خود را به مدیر صندوق و تیم مشاوران او واگذار کرده تا تصمیم بگیرند که چگونه و در چه زمان آن را سرمایه‌ گذاری کند و چگونه و در چه زمانی از سرمایه‌ گذاری خارج شود. آن ها همچنین در مورد زمان توزیع سود بین سرمایه ‌گذاران نیز تصمیم می‌گیرند. چرا که هر صندوق VC، سیاست متفاوتی در مورد بازه‌ی توزیع دارد.

حق کنترل عملیات برای صندوق VC محفوظ است

هنگامی که سرمایه ‌گذاران در یک صندوق VC سرمایه ‌گذاری خطرپذیر انجام می دهند، برای اداره و مدیریت امور صندوق، کاملا به نهاد مدیریت آن متکی هستند. به این معنی که افراد دخالتی در انتخاب شرکت‌هایی که صندوق VC در آن‌ها سرمایه‌ گذاری می‌کند یا برداشت وجوه شان در زمان دلخواه ندارند.

افراد باید چه چیزهایی را قبل از سرمایه گذاری جسورانه در صندوق VC در نظر بگیرند؟

مانند هر نوع دیگری از سرمایه گذاری، افراد باید قبل از تزریق پول، تحقیقات کاملی انجام داده و میزان ریسک سرمایه گذاری خطرپذیر مد نظر را بر اساس موقعیت خود ارزیابی کنند. چرا که صندوق VC در استارتاپ ها و اسکیل آپ ها سرمایه گذاری می کنند که این کار ذاتا ریسک بالاتری نسبت به شرکت های سهامی دارد؛ اما با وجود این ریسک، پتانسیل رشد بالاتری نیز دارند.

صندوق VC، در طیف گسترده ای از مشاغل، با میزان متفاوتی از بودجه سرمایه گذاری خطرپذیر می کنند تا ریسک سرمایه گذاری را روی چند کسب و کار تقسیم کنند. با این روش، افراد به تصمیماتی که توسط تیم تحلیل و مدیریت ماهر گرفته می شود، دسترسی دارند و همچنین استارتاپ ها هم از حمایت، راهنمایی و پشتیبانی تخصصی صندوق VC برخوردار می شوند که به طور بالقوه شانس آن ها را افزایش می دهد.

در زمان سرمایه گذاری خطرپذیر در صندوق های VC، افراد در واقع در حال حمایت و تامین سرمایه استارتاپ ها به جای کسب و کارهای بالغ هستند. پروسه ی ارزیابی سرمایه گذاری جسورانه در این نوع از پروژه ها متفاوت است و باید عوامل دیگری نیز در آن در نظر گرفته شود؛ شامل: سند سرمایه گذاری شرکت، تیم و ساختار صندوق که در مقاله ی "آنچه افراد باید قبل از سرمایه گذاری در صندوق VC بدانند." به تفصیل به آن ها خواهیم پرداخت.

کاهش ریسک سرمایه گذاری جسورانه

سرمایه گذاری در صندوق VC می تواند سودآور باشد اما ریسک بالایی هم دارد؛ به همین علت است که به آن سرمایه گذاری خطرپذیر یا سرمایه گذاری جسورانه می گویند. علت این ریسک بالا، سرمایه گذاری در استارتاپ ها و تامین سرمایه ی ست که به خودی خود ریسک بالایی دارد. نوع دیگر سرمایه گذاری در این حوزه، سرمایه گذاری و تامین سرمایه برای کسب و کارهای در حال توسعه به جای تامین سرمایه استارتاپ ها است؛ این کار که به آن تامین مالی جمعی یا کرادفاندینگ می گویند، ریسک بسیار کمتر و سود مطمئن تری نسبت به حوزه VC دارد. برای آشنایی بیشتر، پیشنهاد می کنیم مقاله ی مربوط به تامین مالی جمعی را بخوانید.